‘Hoe realiseer je minder hinder bij wegwerkzaamheden?’
Hoe zorg je ervoor dat social media, apps, reisinformatie, verkeers- en mobiliteitsmanagement elkaar versterken zodat weggebruikers minder hinder hebben van wegwerkzaamheden? Dat was de centrale vraag van de succesvolle kennisdag ‘Smart Mobility bij grootschalige werkzaamheden’ in het Haagse Madurodam. Een terugblik op een geslaagde kennisdag.
1 | 10
Lieke Berghout, BEREIK!:
‘Met de nieuwste ideeën dedeur uit’
“De technische ontwikkelingen op het gebied van Smart Mobility gaan razendsnel. Maar hoe zie je door de bomen het bos? Welke toepassingen zijn effectief, welke tool is het geld waard?” Zo opende Lieke Berghout, programmamanager BEREIK!, de druk bezochte kennisdag. “De ingrediënten voor succesvolle inzet zijn voorhanden. Vanuit BEREIK! willen we helpen om het juiste recept te bieden om van de losse ingrediënten iets te maken dat projecten, markt én weggebruiker smaakt. En dat begint naar ons idee met kennisdeling. Vandaar deze dag.”Moderne weggebruiker wil meer
“Als wij een betere doorstroming willen, zijn we gewend in te zetten op verkeersmanagement, mobiliteitsmanagement en communicatie; als drie losse pijlers. Maar de moderne weggebruiker wil meer. Hij wil zijn informatie actueler, persoonlijker en sneller. Hij wil informatie op maat en neemt geen genoegen meer met deze scheiding. De technologie biedt dat ook en de markt speelt hier handig op in met slimme tools. Het is voor wegbeheerders de kunst hier een passend pakket aan maatregelen mee samen te stellen.”Leren van praktijkervaringen
“Tijdens deze kennisdag bieden we jullie ervaringen vanuit de praktijk, zoals het recent afgeronde project Raamweg/Koningskade en lopende projecten als Renovatie Maastunnel en Groningen Bereikbaar. U kunt een begin maken met Smart Mobility bij de case N3, met ons discussiëren over wat de weggebruiker nu écht helpt of naar een interessante sessie gaan over het belang van de juiste data. Kortom, na deze dag gaat u volledig opgeladen met de nieuwste ideeën en ervaringen de deur uit”, beloofde Berghout tot slot.2 | 10
Kennisdag Smart Mobility bij wegwerkzaamheden | Donderdag 9 november 2017
Pascal Hofmann, gemeente Rotterdam:
‘Rotterdam Onderweg: van de nood een deugd maken’
“Rotterdam staat voor een enorme bereikbaarheidsopgave. Dat heeft een stad sowieso, maar daar kwam een afsluiting van de Maastunnel en een verbouwing van de Coolsingel bij”, benadrukte Pascal Hofmann, communicatiemanager bereikbaarheid en mobiliteit bij de gemeente Rotterdam. “De stad heeft van de nood een deugd gemaakt en haar visie op communicatie over bereikbaarheid en mobiliteit flink onder de loep genomen. Zo voorziet Rotterdam Onderweg de reiziger in, om en rond Rotterdam van alle bereikbaarheidsinformatie. Van reisadvies tot live verkeerscamera’s, van Facebook en Twitter tot de app Flitsmeister.”Gewoon doen
Volgens Hofmann gaat Rotterdam ook de nieuwste technische middelen inzetten. Denk aan realtime OV-informatie, parkeerdata en een multimodale routeplanner. “Voor beginners op het gebied van Smart Mobility dit advies: ga het gewoon doen. Maar doe het centraal, gecoördineerd. En maak keuzes. Beperk je tot de meest efficiënte middelen, aangepast aan de situatie.” Download hier de presentatie als pdf3 | 10
Kennisdag Smart Mobility bij wegwerkzaamheden | Donderdag 9 november 2017
Jelle Draijer, Localyse:
‘Kaarten zijn een essentieel onderdeel van ons leven’
“Google Maps timmert in hoog tempo aan de weg. Routeadvies, vertragingen, actuele OV-tijden of een Uber bestellen, dat alles is nu al in één overzicht te doen en er komt meer aan.” Jelle Draijer business developer van Localyse, de Google Maps Premium Partner in de Benelux, nam de aanwezigen mee in de wereld van Google. “De invloed van dit gigant is enorm: één miljard maandelijkse gebruikers van Google Maps wereldwijd, aanwezig in 199 landen en twee miljoen websites en apps maken dagelijks gebruik van Google Maps.”Voorspellende kaarten
Volgens Draijer bestaan papieren kaarten al driehonderd jaar. “De laatste twintig jaar kregen we digitale kaarten, zoals Google Maps. En de afgelopen tien jaar maakten we de ontwikkeling van interactieve, realtime traffic kaarten mee. Wat er nu zit aan te komen, binnen één tot drie jaar, zijn intelligente en voorspellende kaarten.”Verwachting parkeren in kaart brengen
De laatste, vijfde fase - The Fifth Wave - is gebaseerd op Machine Learning. “Het algoritme merkt het verschil tussen de verwachte en daadwerkelijke aankomsttijd”, lichtte Draijer toe. “Een toepassing van dit systeem is ‘Predicting Parking Difficulty’, waarin de applicatie kan laten zien hoe druk het is op de plaats van bestemming en op basis daarvan advies over het parkeren geeft.” Download hier de presentatie als pdf4 | 10
Kennisdag Smart Mobility bij wegwerkzaamheden | Donderdag 9 november 2017
Hein Pierhagen, Renovatie Maastunnel:
‘Renovatie brengt gedragsverandering teweeg’
De Maastunnel in Rotterdam is dicht. Twee jaar lang van noord naar zuid, en af en toe in beide richtingen. Een uitgelezen moment voor de automobilist om na te denken over alternatieven. Met de fiets of het OV de stad in? Buiten de spits reizen en zo de file mijden? Omreizen via bruggen of de Beneluxtunnel, of toch maar gratis parkeren op afstand (P&R)? Het project ‘Renovatie Maastunnel’ brengt volgens Hein Pierhagen, omgevingsmanager Renovatie Maastunnel bij de gemeente Rotterdam, gedragsverandering teweeg.Korte publiekscampagne
“De werkgroep deed onderzoek naar de beginsituatie vóór de afsluiting en ontdekte dat de Maastunnel veel incidentele gebruikers kent. Veel gebruikers waren bijvoorbeeld onderweg naar het ziekenhuis. Dit was goed nieuws voor de gewenste gedragsverandering. Voor een relatief korte periode werd een publiekscampagne ingezet; via de website van de Maastunnel, via social media en met krantenartikelen die voorafgaand aan de afsluiting werden gepubliceerd. En als Smart-mobility-experiment werd de app Flitsmeister gebruikt”, lichtte Pierhagen toe.Informatie op maat
Wat Smart Mobility ontwikkelingen betreft valt het hem op dat de nadruk van de systemen op autoverkeer ligt, in plaats van het openbaar vervoer. “Dat is jammer”, zei hij. De volgende stappen in de ontwikkelingen zijn volgens hem de ontwikkeling van wegkantsystemen richting individuele reisadviezen. “Informatie op maat dus. Het wordt steeds meer sturen op netwerkniveau.”5 | 10
Kennisdag Smart Mobility bij wegwerkzaamheden | Donderdag 9 november 2017
Henk van Duijn, Paul Onverzaagt, RWS en Jasper de Vries, XTNT:
‘Mijn project begint over een jaar; hoe maak ik een begin met Smart Mobility?’
De N3, een belangrijke regionale verbinding langs Dordrecht, wordt vanaf 2019 voorzien van groot onderhoud. Aan de hand van deze praktijkcase werden de deelnemers aan de workshop uitgedaagd om mee te denken over Smart Mobility maatregelen die de hinder tijdens de uitvoering zo veel mogelijk kunnen beperken. “In het geval van de N3 zijn modelberekeningen nog in de uitvoering, maar er wordt forse hinder voor de reizigers verwacht”, startte Henk van Duijn, adviseur Omgeving Rijkswaterstaat. “Het hoofdwegennet (A15 en A16) en het onderliggend wegennet zijn in de spits nu al zwaar belast. De weg is een belangrijke ontsluiting van Dordrecht en wordt gebruikt door doorgaand verkeer.”Behoorlijke uitdaging
Het project wordt in verschillende fasen uitgevoerd. Hier komt nog eens bovenop dat dit een gevaarlijke stoffen route is. Het project kent dus een behoorlijke uitdaging om Drechtsteden tijdens de werkzaamheden voldoende bereikbaar te houden. Naast Van Duijn gaf ook technisch adviseur Paul Overzaagt van Rijkswaterstaat, eerst een korte toelichting over zaken als de ligging van de N3, wegkenmerken, gebruikers, omgevingsfactoren en faseringsplannen voor de werkzaamheden. Vervolgens gingen de deelnemers in drie groepen uiteen.Sparren in groepjes
Elk groepje boog zich over de vraag op welke wijze de overlast van de werkzaamheden beperkt kan worden. De workshop werd afgesloten met een plenaire terugkoppeling van de oogst van de drie groepen. “De deelnemers kwamen tot interessante uitkomsten die het project op weg kunnen helpen”, koppelde Overzaagt terug. “Denk aan slimme persoonlijke reisinformatie met actuele informatie over de wisselende wegsituatie en aan het gebruikmaken van bestaande samenwerkingen en het bedrijfsleven. Verder moet er aandacht zijn voor de wisselwerking van de inzet van Smart Mobility en traditionele maatregelen.”6 | 10
Kennisdag Smart Mobility bij wegwerkzaamheden | Donderdag 9 november 2017
Edwin Papjes, gemeente Groningen:
‘Proeftuin Groningen Bereikbaar: straks monitoren drones het verkeer’
Na de pauze nam Edwin Papjes, coördinator Data&Informatie bij de gemeente Groningen, de deelnemers mee in succesvolle en ook minder succesvolle bereikbaarheidsmaatregelen in Noord-Nederland. Van de slimme deelfietsen van BikeShare050 tot het Anders Roosteren. Ook belichtte hij hoe het verkeersmanagement van Live Traffic Groningen zich ontwikkelt in multimodaal reisadvies via de Slimme Kaart, monitoringsinformatie van Traffic Insight en, natuurlijk, Talking Traffic.Leger land biedt mogelijkheden
“Over twee jaar is het waarschijnlijk mogelijk om drones op waterstof in te zetten die hun eigen weg kunnen vinden. Bijvoorbeeld om in de toekomst het verkeer te monitoren”, voorspelde Papjes. “Airport Eelde is het eerste vliegveld ter wereld waar je met een drone mag vliegen. Bij Loppersom wordt er een proefgebied voor 5G opgezet. Steden blijven groeien en het land raakt steeds leger. Dat biedt mogelijkheden.” Download hier de presentatie als pdf7 | 10
Kennisdag Smart Mobility bij wegwerkzaamheden | Donderdag 9 november 2017
Roy van der Zwan en Dave van Schaick, gemeente Den Haag:
‘Project in de praktijk: Koningskade/Raamweg’
“Het college stelt het project Koningskade/Raamweg als voorbeeld van hoe zij in het vervolg bij projecten met grote impact voor de stad de communicatie wil vormgeven”, meldde het Haagse college van burgemeester en wethouders eerder. In een aparte workshop gingen Roy van der Zwan, programmamanager Stadsregie Bereikbaarheid, en Dave van Schaick, verkeersmanager, beiden bij de gemeente Den Haag, in op dit project.Relatief tevreden omgeving
“In 2017 verving de gemeente Den Haag de riolering onder een van de belangrijkste verkeersaders door de stad: de Raamweg-Koningskade”, startte Van der Zwan. “Vooraf werd er in en om Den Haag druk gespeculeerd over een dreigende verkeerschaos. Naast meer traditionele middelen werd extra ingezet op narrowcasting, een projectwebsite, het up to date brengen van navigatiesystemen, pushmeldingen en een eigen app”. Van Schaick vulde hem aan: “De angst voor wekenlange verkeerschaos veranderde in een relatief tevreden omgeving. De rol van nieuwe communicatiemiddelen was hierbij cruciaal.” Download hier de presentatie als pdf8 | 10
Kennisdag Smart Mobility bij wegwerkzaamheden | Donderdag 9 november 2017
Edoardo Felici (NDW) en Maarten Koningsveld (De Verkeersonderneming):
‘Veel mogelijkheden van data bij het sturen van mobiliteit’
In een informele setting was het toch wat droge, maar belangrijke item 'data' het onderwerp van het gesprek. Deelnemers van het Datacafé konden al hun vragen over de toepassing van data bij hun ‘minder hinder project’ in de groep gooien. Daaruit volgden leuke discussies onder leiding van Jasper de Vries (XTNT).Soms Floating Car Data beter
Eduardo Felici, projectmanager bij NDW, hield een pitch waarin hij vertelde over de toepassingsmogelijkheden van Floating Car Data (FCD). Felici nam de toehoorders mee in het verhaal over de huidige toepassing van Floating Car Data en de toekomstige ontwikkelingen. Hierbij vertelde hij onder meer over de interessante toepassingen van Pro Vehicle Data. “Daarbij wordt de auto steeds meer als sensor gebruikt.” Duidelijk werd dat Floating Car Data voor sommige toepassingen gelijkwaardige of zelfs betere alternatieven zijn dan andere traditionele data-inwintechnieken.Doorkijkje naar onderzoeksterreinen
Maarten Koningsveld, coördinator Data-Analyseteam bij De Verkeersonderneming, stond stil bij de werkwijze van De Verkeersonderneming. Hij vertelde welke onderzoeken De Verkeersonderneming zoal heeft uitgevoerd en wat de resultaten daarvan zijn. Ook maakte hij een doorkijkje naar onderzoeksterreinen (zoals fiets en openbaar vervoer) waar De Verkeersonderneming zich in de nabije toekomst ook graag mee bezig wil gaan houden. Tijdens beide pitches ontstond er veel interactie tussen de deelnemers en de sprekers. Rake vragen, verhelderende antwoorden en geanimeerde discussies resulteerden in een leerzame workshop. Knap hoe beide sprekers zonder gebruik te maken van beeldmateriaal toch tot de verbeelding wisten te spreken.9 | 10
Kennisdag Smart Mobility bij wegwerkzaamheden | Donderdag 9 november 2017
Paneldiscussie met markt en overheid:
‘Hoe help je de reiziger nu echt?’
Voor een van de laatste onderdelen van de kennisdag vormden vier professionals een kennispanel: Ilkel Taner, omgevingsmanager renovatie Velsertunnel & Zuidas bereikbaar, Peter Jan Kleevens, senior adviseur DVM & Tijdelijke Bereikbaarheid, gemeente Utrecht, Andy Berkouwer, sales Manager Be-Mobile, en Lieke Berghout, programmamanager BEREIK!. “Dat de technische ontwikkeling een niet te negeren factor is bij het sturen van mobiliteit, daarover zijn we het eens”, startte het panel. “Op welke manier kunnen markt en overheid er samen voor zorgen dat de reiziger echt slimme keuzes gaat maken?”Gewoon boerenverstand
Klevens vervolgde: “In Utrecht doen we veel met ons boerenverstand en proberen we een balans te vinden tussen enerzijds burgers wel helpen en anderzijds ons werk uitgevoerd krijgen.” Wat hem betreft is het ‘smart’ van Smart Mobility dus boerenverstand. Taner reageerde: “Je mag niet voor een ander gaan denken en verzinnen wat iemand nodig heeft.” Berghout voegde hieraan toe: “Wij wegbeheerders denken vaak nog steeds vanuit projecten en niet zozeer vanuit de reiziger. Dat vergt een omslag.” Berkouwer, als vertegenwoordiger van de ‘markt’, kwam met een belofte. “Er is straks één app die de informatie over het wegverkeer en het openbaar vervoer bundelt.”Vooral samenwerking zoeken
Tegen het standpunt ‘Projecten hoeven niets te doen met Smart Mobility, omdat de marktpartijen hiervoor zorgen’ kwam veel weerstand, ook vanuit de zaal. Er werd opgemerkt dat de commerciële belangen soms tegenstrijdig kunnen zijn vergeleken met het publieke belang. “Je moet vooral samenwerking zoeken en de sturing van de overheid is zeker nodig”, reageerde een deelnemer. “De overheid moet ervoor zorgen dat de apps de belangen van de reiziger bedienen.”Kwaliteit data handhaven
Op de vraag ‘Zijn er langzamerhand al te veel verschillende Smart Mobility apps?’ was de reactie dat de overheid ervoor moet zorgen dat de kwaliteit van de data gehandhaafd blijft. De rol van de overheid wordt gezien als databeheerder. “NDW is een goed kanaal richting bedrijven en ook BEREIK! kan fungeren als coördinator tussen de twee partijen.”10 | 10
Kennisdag Smart Mobility bij wegwerkzaamheden | Donderdag 9 november 2017
Colofon
Uitgave van:
BEREIK! Postbus 21012 3001 AA Rotterdam Bezoekadres: Westersingel 12 3014 GN Rotterdam E info@bereiknu.nl I www.bereiknu.nl Realisatie: BEREIK! & onlineblad.nl – Ruud Slagmolen, Len Blonk Fotografie: Ruud Slagmolen November 2017